Czym jest kredyt i jak działa

Przyjrzyjmy się, jakie istnieją rodzaje kredytów, jak banki oceniają zdolność kredytową klientów, jak wybrać najkorzystniejsze warunki i na co zwrócić uwagę przed zaciągnięciem zobowiązania.

Na czym polega kredyt

Kredyt to usługa finansowa, korzystna dla obu stron: kredytobiorcy i kredytodawcy. Pierwszy zyskuje możliwość szybkiego rozwiązania problemu finansowego, drugi – dochód w postaci odsetek za udostępnienie pieniędzy.

Podstawowe rodzaje kredytów

Kredyty różnią się celem, okresem spłaty, sposobem zabezpieczenia i innymi parametrami. Poniżej omówiono najczęstsze typy kredytów dostępne w Polsce.

Kredyt konsumpcyjny

To środki pieniężne, które bank udziela klientowi po pozytywnej decyzji kredytowej. Można je przeznaczyć na dowolny cel – edukację, podróż, zakup sprzętu RTV/AGD, remont itp. Bank nie wymaga rozliczenia wydatków. Kwoty kredytów konsumpcyjnych są zazwyczaj niewielkie, formalności ograniczone do minimum, a zabezpieczenie lub poręczyciele nie są zazwyczaj wymagani.

Kredyt celowy

W tym przypadku środki trafiają bezpośrednio do sprzedawcy towaru lub usługi – np. do salonu samochodowego czy dewelopera. Typowe przykłady to kredyt hipoteczny i kredyt samochodowy. Cel pożyczki jest ściśle określony w umowie i nie można wykorzystać środków w inny sposób. Nabyte mienie stanowi zabezpieczenie kredytu do momentu całkowitej spłaty. W razie niewywiązywania się z umowy bank ma prawo przejąć przedmiot zabezpieczenia.

Krótkoterminowe i długoterminowe kredyty

Ze względu na okres spłaty kredyty dzielą się na krótkoterminowe (do 12 miesięcy) i długoterminowe (powyżej roku). Pierwsze dotyczą mniejszych kwot i wymagają mniej dokumentów, ale mają zwykle wyższe oprocentowanie. Kredyty długoterminowe obejmują większe sumy, wymagają dokładniejszej weryfikacji klienta, lecz są tańsze w obsłudze.

Kredyty zabezpieczone i niezabezpieczone

Zabezpieczeniem może być np. hipoteka lub poręczenie osoby trzeciej. Kredyty bez zabezpieczenia wiążą się z większym ryzykiem dla banku, dlatego ich oprocentowanie jest wyższe.

Raty annuitetowe i malejące

Pod względem sposobu spłaty kredyty można podzielić na te z ratami annuitetowymi (równymi) oraz malejącymi.

Przy ratach annuitetowych miesięczna kwota jest stała i zawiera zarówno część kapitałową, jak i odsetkową.

W kredytach z ratami malejącymi kapitał dzieli się na równe części, a odsetki naliczane są od malejącego salda, co powoduje, że z każdym miesiącem rata jest coraz niższa.

Kredyty odnawialne

Do tej kategorii należą m.in. karty kredytowe. Klient może płacić nimi za zakupy w ramach przyznanego limitu i spłacać zobowiązanie częściowo. Środki można również wypłacać z bankomatu, choć często wiąże się to z prowizją. Karty kredytowe oferują okres bezodsetkowy oraz roczną opłatę za ich utrzymanie.

Formy kredytowania

Kredyty można także podzielić ze względu na źródło finansowania.

Kredyt bankowy

Udzielany przez bank, który samodzielnie ustala warunki i oprocentowanie (nie niższe niż stopa referencyjna NBP). Wszystkie parametry określa umowa, której nie można zmienić bez zgody obu stron.

Kredyt państwowy

W tym przypadku jedną ze stron jest państwo. Drugą może być inne państwo, instytucja lub osoba fizyczna. Przykładem mogą być rządowe programy wspierające zakup mieszkań lub inwestycje infrastrukturalne.

Kredyt handlowy

Przedsiębiorstwa często udzielają sobie nawzajem odroczonych płatności za dostarczone towary lub usługi. Taki rodzaj finansowania to kredyt handlowy, a jego warunki ustalane są indywidualnie między stronami.

Dokumenty potrzebne do uzyskania kredytu

Bank wymaga dokumentów nie tylko w celu potwierdzenia tożsamości, ale także weryfikacji sytuacji finansowej klienta. Na tej podstawie określa możliwą kwotę kredytu i oprocentowanie. Jeśli z danych wynika, że klient może mieć trudności ze spłatą, bank może zmniejszyć kwotę lub podnieść oprocentowanie, by zminimalizować ryzyko.

Potwierdzenie tożsamości

Podstawowym dokumentem jest dowód osobisty. W niektórych przypadkach bank może poprosić o drugi dokument, np. prawo jazdy.

Potwierdzenie zatrudnienia

Osoby zatrudnione na umowę o pracę powinny przedstawić zaświadczenie o dochodach lub wyciąg z konta potwierdzający wpływy wynagrodzenia. Przedsiębiorcy oraz osoby samozatrudnione potwierdzają dochód na podstawie deklaracji podatkowych lub zaświadczeń z urzędu skarbowego.

Wpływ historii kredytowej

Jednym z kluczowych czynników przy decyzji kredytowej jest historia kredytowa. Warto zadbać o jej dobrą kondycję – spłacić zaległości i unikać opóźnień. Pozytywna historia w BIK znacząco zwiększa szanse na otrzymanie kredytu.

Odpowiedzialne pożyczanie: najważniejsze wskazówki

Przed zaciągnięciem kredytu zastanów się, czy rzeczywiście jest on niezbędny. Może lepiej ograniczyć wydatki lub poszukać dodatkowych źródeł dochodu. Korzystaj z kredytu tylko wtedy, gdy jest to konieczne.

Jeśli decyzja o zaciągnięciu zobowiązania jest ostateczna, dokładnie oblicz miesięczne raty i upewnij się, że po ich zapłacie pozostanie wystarczająca kwota na bieżące wydatki oraz nieprzewidziane sytuacje.

Wróć do bloga