Scoring kredytowy: jak banki i firmy pożyczkowe decydują, czy przyznać Ci kredyt

Planujesz wziąć duży kredyt i jesteś pewien, że bank pozytywnie rozpatrzy Twój wniosek, bo zawsze spłacałeś zobowiązania na czas? Warto wiedzieć, że instytucje finansowe oceniają klientów nie tylko na podstawie historii płatności czy dochodów, ale również szeregu innych czynników — od rodzaju zatrudnienia po model telefonu. Taki system analizy nazywa się scoringiem kredytowym. Sprawdź, jak działa i od czego zależy Twój wynik.

Co to jest scoring kredytowy?

Scoring to system oceny wiarygodności kredytowej, który pozwala bankom i dużym firmom pożyczkowym przewidzieć, jak rzetelnie dana osoba będzie spłacać swoje zobowiązania. Podstawą tej oceny są dane statystyczne i modele matematyczne.

Założenie jest proste: osoby o podobnych nawykach finansowych zazwyczaj zachowują się podobnie wobec kredytów. Dlatego banki porównują potencjalnych klientów z innymi, którzy już mieli podobne pożyczki, i na tej podstawie tworzą algorytmy oceny ryzyka.

Każdy parametr klienta otrzymuje określoną liczbę punktów. Przykładowo, osoba z długim stażem pracy w jednej firmie dostanie więcej punktów niż ktoś dopiero zatrudniony na okres próbny. Po zsumowaniu wszystkich ocen powstaje ogólny wynik scoringowy — im wyższy, tym większa szansa na kredyt i lepsze warunki.

Skąd banki biorą dane do scoringu?

Podstawowe źródła informacji to:

• historia kredytowa,
• dane z wniosku kredytowego,
• własne dane finansowe banku,
• dodatkowe informacje z innych źródeł.

Historia kredytowa

To najważniejszy element oceny. Im więcej danych bank ma o Twojej historii spłat, tym dokładniej potrafi przewidzieć Twoje przyszłe zachowanie. Analizowane są m.in.:

• liczba aktualnych kredytów i pożyczek,
• częstotliwość i długość ewentualnych opóźnień w spłacie,
• czy korzystałeś z usług firm pożyczkowych — częste korzystanie z nich może obniżyć ocenę,
• wysokość kredytów spłaconych bez opóźnień,
• ile razy inne instytucje odrzucały Twoje wnioski kredytowe.

Niektóre biura informacji kredytowej obliczają własne punkty scoringowe, które banki mogą wykorzystać w swoich modelach, choć większość instytucji preferuje tworzenie indywidualnych algorytmów.

Wniosek kredytowy

Informacje, które podajesz we wniosku, również wpływają na Twój wynik. Choć pytania są podobne we wszystkich instytucjach, interpretacja odpowiedzi może się różnić. Przykładowo, banki nie mają wspólnego stanowiska co do tego, czy bardziej wiarygodni są mężczyźni, czy kobiety — każda instytucja opiera się na własnej statystyce.

Najczęściej analizowane są:

• wysokość dochodu — im wyższe zarobki, tym więcej punktów,
• adres zamieszkania — mieszkańcy regionów o wyższym poziomie życia są uznawani za bardziej stabilnych finansowo,
• wiek — najmłodsi i najstarsi kredytobiorcy są postrzegani jako bardziej ryzykowni,
• stan cywilny — osoby w związku małżeńskim częściej terminowo spłacają kredyty,
• zawód i branża — niektóre profesje są uznawane za bardziej stabilne źródło dochodu.

Również sam rodzaj kredytu wpływa na ocenę. Osoby zaciągające krótkoterminowe pożyczki częściej spłacają je na czas niż ci, którzy wybierają długie okresy kredytowania. Dlatego warto realistycznie oceniać swoje możliwości i nie wybierać zbyt długiego okresu „na wszelki wypadek”.

Dane finansowe banku

Jeśli wnioskujesz o kredyt w banku, w którym masz konto osobiste lub otrzymujesz wynagrodzenie, instytucja zna Twój rzeczywisty poziom dochodów. Dodatkowo, może analizować Twoje wpływy, oszczędności i sposób korzystania z kart — to wszystko pozwala ocenić Twoją dyscyplinę finansową.

Dodatkowe informacje

Niektóre banki uwzględniają również dane pozafinansowe, np. model Twojego telefonu (łatwy do sprawdzenia w aplikacji mobilnej) czy ogólne wzorce wydatków z historii transakcji kartą. Takie elementy pomagają algorytmowi stworzyć bardziej kompletny profil klienta.

Jak poprawić swój wynik scoringowy?

• Zawsze spłacaj kredyty i pożyczki w terminie — każda zwłoka obniża Twój wynik.
• Unikaj zbyt wielu wniosków kredytowych w krótkim czasie — wygląda to na desperackie poszukiwanie finansowania.
• Płać regularnie rachunki, mandaty i inne zobowiązania — również wpływają na ogólną ocenę finansową.
• Staraj się utrzymywać stabilny dochód i długotrwałe zatrudnienie.

Regularność, przejrzystość finansowa i odpowiedzialne podejście do zobowiązań to najprostsze sposoby na to, by banki postrzegały Cię jako wiarygodnego kredytobiorcę.